Mơ tam thể còn gọi là mơ lông, dây thối thịt, rau dắm chó, kê chỉ đằng (dây phân gà)…, tên khoa học Paederia lanuginosa Wall, thuộc họ Cà phê (Rubiaceae). Toàn cây khi vò nát có mùi hôi đặc biệt. Người ta trồng lấy lá làm rau gia vị từ lâu đời.
Theo Đông y, mơ tam thể có vị đắng, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, sát trùng. Thường dùng chữa kiết lỵ đi cầu ra máu mủ, có sốt, đại tiện thất thường, tiêu chảy, sôi bụng, ăn uống không tiêu, đau dạ dày, tê thấp, bí tiểu, trừ giun đũa giun kim.
Ngày nay người ta biết trong lá mơ tam thể có chứa chất paederin, tinh dầu có methymercaptan nên có mùi hôi thối như lưu huỳnh.
MỘT SỐ CÁCH DÙNG MƠ TAM THỂ ĐỂ CHỮA BỆNH
- Kiết lỵ, đi cầu ra máu, mủ, có sốt: Lá mơ tam thể (tươi) 30-50g, xắt nhỏ; trứng gà một quả bỏ lòng trắng, chỉ lấy lòng đỏ; thêm ít muối, đánh đều. Trộn lá mơ với trứng gà rồi dàn mỏng trên lá chuối, gói lại. Đặt một lớp lá chuối trên chảo rồi để gói đó lên trên, rang hoặc nướng cho chín, lật qua lật lại cho chín đều là được (không dùng mỡ để chiên). Nếu có chảo không dính thì chỉ cho lá mơ + trứng gà vào để áp chảo cho chín đều cũng được. Ngày ăn 2-3 lần, ăn liền trong 5-8 ngày.
- Tỳ vị yếu, sôi bụng, ăn uống không tiêu: Thường xuyên ăn 30-50g lá mơ tam thể trong bữa cơm hoặc giã nát, vắt lấy nước cốt để uống trong vài ngày.
Ngoài ra, ăn lá mơ tam thể hoặc uống nước sắc lá mơ tam thể còn giúp trị đau dạ dày, sỏi thận.
Trong dân gian, người ta còn xay lá mơ tam thể chung với gạo, thêm đường, làm thành bánh ăn với nước cốt dừa hoặc nấu thành chè sền sệt, chè viên để ăn rất tốt cho dạ dày và đường ruột.
Dùng ngoài, lấy lá tươi rửa sạch, đem nướng chín rồi nhét vào tai chữa viêm tai chảy nước vàng, máu mủ.
Lương Y Đinh Công Bảy
