Sống tỉnh thức là khi chúng ta mang những kỹ năng chánh niệm của mình vào cuộc sống thường ngày, càng nhiều càng tốt. Việc chuyển nhận thức thông thường thành trạng thái tỉnh thức lâu bền này mang lại nhiều lợi ích. Cụ thể, nó sẽ giúp bạn:
- Cảm thấy ổn, ngay cả khi mọi việc không diễn ra như mong muốn
- Giữ được sự bình tĩnh, ngay cả khi chịu áp lực
- Có thể sử dụng tư duy logic một cách hiệu quả và linh hoạt hơn
- Có thể tiếp cận một loại nhận thức mới bằng trực giác thông qua việc cảm nhận những thay đổi trong cơ thể và tâm trí
- Có thể suy nghĩ và cảm nhận cùng một lúc mà không phải hy sinh cái này để có cái kia như chúng ta thường làm
Về cơ bản, chánh niệm có thể thay đổi cách chúng ta kết nối với cơ thể và tinh thần của mình cũng như cách kết nối giữa con người với nhau.
Lợi ích đối với cơ thể
Kết nối một cách tỉnh thức với cơ thể có nghĩa là quan tâm nhiều hơn đến cách sinh hoạt, chế độ ăn uống, sức khỏe thể chất và các khía cạnh khác của việc tự chăm sóc cũng như lối sống lành mạnh, bao gồm cả những chấn thương hoặc bệnh tật mà chúng ta có thể mắc phải. Trong trường hợp cơ thể có bệnh mãn tính, ít phản ứng hơn và nuôi dưỡng mối liên kết với chính cơ thể của mình bằng chánh niệm sẽ giúp bạn cảm thấy bớt đau đớn, thậm chí vẫn có thể tận hưởng cuộc sống ngay cả khi đối mặt với những triệu chứng khó chịu.
Trong quá trình duy trì trạng thái tỉnh thức, việc biết cách kết nối bản thân với khoảnh khắc hiện tại bằng mọi giác quan sẽ làm phong phú trải nghiệm của chúng ta về thế giới xung quanh. Chúng ta sẽ cảm nhận được những khoảnh khắc hiện tại và sự sống thật sự, chẳng hạn như ánh nắng hoặc làn gió chạm trên làn da của chúng ta, hay như niềm vui lúc đi dạo. Thật không dễ dàng để chuyển tải những trải nghiệm phi ngôn từ này thành lời, nhưng phản ứng phổ biến của những người vừa mới hòa điệu lại với cơ thể của mình thông qua thực hành chánh niệm sẽ là: “Chà, trước giờ mình đã không nhận ra tất cả những điều này”.
Việc hòa điệu với cơ thể, cũng như học cách thả lỏng và thư giãn để có mặt trong thực tại, giúp chúng ta cảm nhận tất cả các trạng thái cảm xúc vốn làm nên con người chúng ta. Ví dụ, chúng ta có thể thừa nhận những xáo trộn về mặt cảm xúc biểu hiện ra dưới dạng căng thẳng về thể chất, từ đó chúng ta có thể làm một điều gì đó để cải thiện những xáo trộn đó, và nhờ vậy, ta cảm thấy khỏe mạnh hơn và tự do hơn cả về thể chất lẫn tinh thần.
Lợi ích đối với tinh thần
Nhờ tỉnh thức, chúng ta sẽ bớt thời gian để “phản ứng” và dành nhiều thời gian hơn để hòa vào những gì đang thật sự diễn ra trong khoảnh khắc hiện tại. Lợi ích của việc này là chúng ta có thể giải quyết bất kỳ tình huống khó khăn nào một cách nhanh chóng.
Một tâm trí ít phản ứng hơn sẽ giúp ta bình tĩnh hơn và dễ cân bằng hơn, ngay cả trong lúc khủng hoảng. Rất nhiều nỗi đau của chúng ta đến từ cách ta phản ứng lại với những trải nghiệm của mình, chứ không phải do chính những trải nghiệm đó gây ra. Vì vậy, ít phản ứng hơn và phản ứng ít gay gắt hơn sẽ tạo ra sự khác biệt đáng kể, ngay cả đối với một tình huống đặc biệt khó chịu. Cho dù hoàn cảnh có ra sao, việc hiểu và kiểm soát lời chỉ trích bên trong theo cách này sẽ giúp bạn mở lòng, đồng thời kết nối nhiều hơn với người khác và trở nên mạnh mẽ hơn.
Thông qua tỉnh thức, việc nhận ra rằng những ý nghĩ của bạn đơn thuần chỉ là những cảm giác trong đầu có thể giúp làm giảm đáng kể những nỗi lo lắng không cần thiết. Khi bạn lo lắng nghĩ về những việc chưa xảy ra hoặc đã qua rồi, hãy cố gắng buông bỏ, thay vì giữ chặt chúng. Điều này sẽ khiến bạn cảm thấy tập trung và cân bằng hơn. Việc chú tâm vào hiện tại và nhận biết những gì ta đang trải nghiệm, cũng như nhớ những gì là quan trọng nhất đối với mình, sẽ giúp ta hiểu bản thân sâu sắc hơn, từ đó giúp ta kết nối tốt hơn với người khác.
Lợi ích trong các mối quan hệ
Trong tất cả những món quà bạn có thể tặng cho người khác, quý nhất có lẽ là sự chú tâm trọn vẹn của bạn vào khoảnh khắc hiện tại khi ở bên người đó. Nhưng ngày nay, việc này càng trở nên hiếm hoi. Khi chúng ta lắng nghe người khác với sự tập trung và hợp nhất cao độ của cả tâm trí lẫn cơ thể, một cảm giác kết nối mạnh mẽ sẽ được hình thành.
Với những kỹ năng chú tâm được rèn luyện thông qua chánh niệm, khi tiếp xúc với người khác, bạn có thể nắm bắt được những gợi ý tinh tế, phi ngôn từ, chẳng hạn như cao độ của giọng nói, tư thế của cơ thể, mức độ tiếp xúc bằng mắt, và quan trọng hơn cả là những gì không được nói ra. Bạn cũng có thể nhận biết và ghi nhớ trong đầu những mục đích, khát khao, thậm chí là niềm tin của người khác. Kiểu nhận thức xã hội này thật sự có thể giúp bạn cải thiện các mối quan hệ trong mọi lĩnh vực của cuộc sống.
Tuy nhiên, việc cải thiện sự kết nối của chúng ta với người khác chỉ đạt được khi chúng ta hiểu được những phản ứng, giả định và kỳ vọng của chính mình trong lúc chúng ta rèn luyện khả năng nhận biết trọn vẹn.
Tiến sĩ Tamara Russell
